| |
کراتین چیست ؟
کراتین ترکیبی از دسته ترکیبات پروتئینی
است که از سه آمینواسید متیونین، آرژنین و
گلیسین تشکیل می‌گردد. این ماده در بدن
به‌صورت ترکیب فسفاته (کراتین فسفات) درآمده و
به‌عنوان یکی از منابع ذخیره انرژی به‌ویژه در
فعالت‌ها و ورزش‌های سرعتی و انفجاری به‌کار
می‌رود. بیشتر ذخیره کراتین در ماهیچه‌های
اسکلتی قرار دارد.در حال حاضر سالیان متمادی
است که این ترکیب به‌عنوان مکمل در ورزش‌های
مختلف به‌کار می‌رود و مطالعات سالیان اخیر
نشانگر آن است که مصرف مکمل کراتین می‌تواند
موجب افزایش میزان و محتوای کراتین موجود در
عضلات گردد. البته برخی مطالعات دیگر پس از
مصرف این مکمل افزایشی در توان ورزشی
ورزشکاران مشاهده نکرده‌اند. لیکن اغلب
مطالعات انجام شده تاکنون نشانگر آن هستند که
مصرف تقریبی ۲۰ گرم از این ماده برای ۷-۵ روز
موجب افزایش عملکرد سرعتی فرد به میزان ۵%-۱
شده و کار انجام شده توسط وی را در ورزش‌های
سرعتی تکرار شونده (متناوب) ۱۵% افزایش
می‌دهد.همچنین در صورتی که مکمل کراتین برای
مدت یک یا دو ماه مصرف گردد. موجب افزایش توان
سرعتی فرد (۸%-۵)، افزایش قدرت فرد (۱۵-۵
درصد) و توده بدون چربی فرد (۳%-۱)
می‌شود.براساس اطلاعات موجود اثر کارافزائی
این مکمل وابسته به میزان برداشت آن توسط
عضلات می‌باشد.با توجه به اینکه این ماده هنوز
از طرف کمیته بین‌المللی المپیک با محدودیت و
یا منع مصرفی مواجه نشده است، بنابراین در بین
ورزشکاران به‌عنوان یک مکمل کارافزا از جایگاه
خاصی برخوردار است.تنها اثر جانبی شناخته شده
از مصرف این مکمل افزایش وزن بدن فرد می‌باشد
و در حال حاضر تحقیقات بیشتر در رابطه با پاسخ
افراد مختلف به این ماده، اثر آن در ورزش‌های
متناوب و دوره‌ای، اثرات جانبی آن و اثرات
طولانی مدت مصرف آن بر ورزش‌های استقامتی
موردنیاز است.
اثرات جانبی کراتین
از عمده‌ترین سؤالات مصرف‌کنندگان پیرامون مکمل کراتین اثرات جانبی این ماده
می‌باشد. بررسی‌ها و مطالعات محققین علوم
پزشکی جهت شناسائی عوارض جانبی احتمالی کراتین
در حال انجام است.
برخی از این عوارض درمنابع علمی درج گردیده‌اند و اغلب آنها به جهت تجمع آب در
بدن به‌ویژه در نواحی روده و ماهیچه اسکلتی
می‌باشد. این تجمع آب ممکن است به دهیدراسیون
یا کم‌آبی متعاقب دریافت کراتین منجر گردد.
بنابراین هنگامی که مکمل کراتین مصرف می‌کنید،
حداقل ۱ اونس (۳۰ گرم) آب به ازاء کیلوگرم وزن
بدن مصرف کنید. برخی اثرات جانبی احتمالی ناشی
از مصرف این مکمل به قرار زیر می‌باشد.
البته قبل از هر گونه اظهارنظری ذکر این نکته الزامی است که این عوارض تنها در
مطالعات موردی مشاهده شده است و هنوز در
مطالعات وسیع‌تر مورد تأئید قرار نگرفته است.
علاوه بر آن همانطور که مطالعه خواهید نمود
این عوارض عمدتاً در اثر عدم تعادل آب و مواد
معدنی در بدن بروز می‌نماید و با رعایت یک
برنامه غذائی متعادل و مخلوط نمودن کامل پودر
کراتین در آب یا آبمیوه قابل پیشگیری است و
تنها اثری که توجه خاصی را می‌طلبد احتمال
ایجاد بار اضافی بر کلیه‌ها متعاقب مصرف
کراتین می‌باشد.
|
|
افزایش وزن
عمده‌ترین عارضه جانبی مصرف کراتین افزایش وزن می‌باشد. به‌طوری که در برخی
مطالعات تا ۳ کیلوگرم (۶/۶ پوند) افزایش
وزن را در هفته نخست مصرف کراتین گزارش
نموده‌اند.دلیل اصلی این موضوع حرکت آب از
خون به داخل ماهیچه‌های اسکلتی می‌باشد و
این امر موجب بزرگ شدن ماهیچه‌ها می‌گردد
که volumizing نامیده می‌شود؛ زیرا دلیل
آن، افزایش حجم ماهیچه می‌باشد. این عارضه
جانبی در برخی از ورزش‌ها نظیر بدنسازی
ارزشمند است. لیکن در انواع دیگری از
ورزش‌ها نظیر دویدن در فواصل طولانی و
ورزش‌های استقامتی که افزایش وزن برای
آنها مضر می‌باشد و به خستگی بیشتر
ورزشکار منجر می‌شود و نیز روش‌هائی که در
محدوده وزنی خاص انجام می‌شوند، مطلوب
نیست.
دهیدراسیون
حفظ وضعیت مطلوب آب بدن در هنگام دریافت کراتین ضروری است. این موضوع از آن جهت
حائزاهمیت است که پس از مصرف کراتین آب
بدن در ماهیچه‌های اسکلتی تجمع یافته و
محتوای آب در سایر بافت‌های بدن کاهش
می‌یابد.یکی دیگر از عواقب دریافت مکمل
کراتین کاهش ادرار بدن می‌باشد که این امر
به‌ویژه اگر تمرین ورزشی سنگین بوده و در
آب و هوائی گرم صورت گیرد. می‌تواند به
نقص تنظیم حرارت بدن و متعاقب آن خستگی
ناشی از گرما منجر گردد. این پیش‌آگهی
به‌ویژه در ورزش‌های انفرادی نظیر کشتی
حائزاهمیت می‌باشد، جائی که ورزشکاران
موظفند قبل از شرکت در مسابقات در اوزان
مختلف دسته‌بندی شوند. این ورزشکاران اغلب
وزن خود را با محدود کردن مصرف مایعات
کاهش می‌دهند و ترکیب شدن محدودیت مصرف
مایعات و مصرف نمودن مکمل کراتین،
می‌تواند موجب تشدید حالت کم‌آبی گردد.
عوارض گوارشی
گزارشاتی مبنی بر ناراحتی‌های گوارشی نظیر تهوع و اسهال متعاقب مصرف کراتین
به‌ویژه هنگامی که دز بالائی از این ماده
مصرف شده باشد، ارائه گردیده است.بروز این
عوارض می‌تواند به جهت حل نکردن کامل
کراتین در آب قبل از مصرف آن باشد و با حل
کردن کراتین در حداقل ۱۶ اونس آب یا
آبمیوه قبل از مصرف آن، قابل پیشگیری است.
مقادیر زیاد شکر که گاهاً همراه با کراتین
مصرف می‌گردد نیز ممکن است با اختلال در
تخلیه معده موجب بروز ناراحتی‌های گوارشی
گردد. البته این عوارض هنگامی که کراتین
در مقادیر اندک مصرف شده باشد، نادر است.
کشیدگی، گرفتگی عضلات
برخی گزارشات دلالت بر آن دارند که متعاقب مصرف کراتین میزان گرفتگی و کشیدگی
عضلانی افزایش می‌یابد. این صدمات
می‌تواند به جهت عدم تعادل ایجاد شده در
الکترولیت‌های بدن باشد که خود از
پیامدهای کم‌آبی بدن می‌باشد. بر این اساس
در هنگام مصرف کراتین مقادیر بیشتری
مایعات مصرف کنید و از مصرف میوه‌جات و
سبزیجات غافل نشوید.
ناراحتی کلیوی
یکی از مهمترین نگرانی‌های مصرف‌کنندگان کراتین احتمال فشار بی‌مورد بر کلیه‌ها
و کبد در اثر دریافت مکمل کراتین می‌باشد.
این موضوع زمانی که کراتین در مقادیر زیاد
مصرف شود. برای مثال در طی دوره بارگیری،
اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. در این شرایط
کلیه‌ها بایستی بیشتر کار کنند تا بتوانند
جریان خون را از بخشی از کراتین که جذب
بافت‌ها نشده است؛ پاک کنند و این کار به
دفع کراتین اضافی از ادرار در افرادی که
مقادیر زیاد کراتین را مصرف نموده‌اند.
منتهی می‌شود، بر همین اساس افرادی که
سابقه ابتلا به بیماری‌های کلیوی دارند،
بهتر است از مصرف کراتین پرهیز کنند.
|
|
|
کاربرد کراتین در
ورزش ؟
كراتين ماده اي است كه در بدن
انسان در طي سوخت و ساز پروتئين توليد مي شود. اين
ماده در غذاها و مكملهاي به همين نام وجود دارد.
كراتين منو هيدرات جهت افزايش
ذخاير كراتين و كراتين فسفات (CP)
بدن مصرف مي شود.
CP
در بدن انسان از تركيب كراتين و فسفات توليد شده و
همراه با آدرنالين تري فسفات (ATP)
در بافت عضله ذخيره مي شود. در واقع
CP
در دسترس ترين و سريعترين منبع سوختي جايگزين
ATP
است.
ولي نقطه ضعف آن توانايي كم بدن در
ذخيره اين ماده مي باشد. كراتين در بدن از سوختن
پروتئينها و اسيدهاي آمينه ي آرژي نين، گليسين و
متيونين بدست مي آيد. اين ماده بطور طبيعي در گوشت
قرمز و ماهي يافت مي شود. هر يك كيلو گرم گوشت
قرمز حدود 5 گرم كراتين دارد.
از عمده اثرات كراتين مي توان به
موارد ذيل اشاره كرد:
1- افزايش قدرت عضله
2- در فواصل بين تمرينات سنگين
ورزشي بازسازي ذخاير انرژي را سرعت مي بخشد.
3- بدون افزايش چربي بدن، در
افزايش توده عضلات بدن نقش قابل توجهي دارد.
4- آستانه بي هوازي را در بدن
افزايش مي دهد.
5- در تمرينات ورزشي سرعتي و شديد،
ضمن كاهش توليد اسيد لاكتيك، مانع از خستگي شده و
مدت تمرين شديد را طولاني تر مي كند.
پس به طور كلي مي توان هنگام نياز
به افزايش وزن و توده عضلات، افزايش قدرت و سرعت
در حركات انفجاري و كمك به توليد
ATP
در بدن از اين ماده استفاده نمود.
مقدار مصرف:
اصولاً جهت نتيجه گيري كامل و صحيح
لازم است مصرف كراتين را به دو مرحله ي بارگيري و
نگهدارنده تقسيم كرد.
مدت مرحله بارگيري 5 روز است و
مرحله نگهدارنده از روز ششم آغاز مي شود. مقدار
مصرف اين ماده را در هر دو مرحله و براي زنان و
مردان مي توان از جداول ذيل استخراج نمود:
جدول 1- طرز مصرف
كراتين منوهيدرات در ورزشكاران مرد
|
مرحله نگهدارنده |
مرحله بارگيري |
وزن بدن |
|
4-2 گرم |
9 گرم |
كمتر از 36 كيلوگرم |
|
5-3 گرم |
10 گرم |
41-36 كيلوگرم |
|
6-3 گرم |
11 گرم |
45-42 كيلوگرم |
|
7-4 گرم |
13 گرم |
50-46 كيلوگرم |
|
7-4 گرم |
14 گرم |
55-51 كيلوگرم |
|
8-4 گرم |
15 گرم |
59-56 كيلوگرم |
|
8-4 گرم |
16 گرم |
64-60 كيلوگرم |
|
9-5 گرم |
17 گرم |
68-65 كيلوگرم |
|
9-5 گرم |
18 گرم |
73-69 كيلوگرم |
|
10-5 گرم |
19 گرم |
77-74 كيلوگرم |
|
10-5 گرم |
20 گرم |
82-78 كيلوگرم |
|
11-6 گرم |
22 گرم |
86-83 كيلوگرم |
|
12-6 گرم |
23 گرم |
91-87 كيلوگرم |
|
12-6 گرم |
24 گرم |
95-92 كيلوگرم |
|
13-7 گرم |
25 گرم |
بيشتر از 95 كيلوگرم |
جدول 2- طرز مصرف
كراتين منوهيدرات در ورزشكاران زن
|
مرحله نگهدارنده |
مرحله بارگيري |
وزن بدن |
|
3-2 گرم |
6 گرم |
كمتر از 36 كيلوگرم |
|
4-2 گرم |
7 گرم |
41-36 كيلوگرم |
|
4-2 گرم |
8 گرم |
45-42 كيلوگرم |
|
5-3 گرم |
9 گرم |
50-46 كيلوگرم |
|
5-3 گرم |
10 گرم |
55-51 كيلوگرم |
|
5-3 گرم |
10 گرم |
59-56 كيلوگرم |
|
6-3 گرم |
11گرم |
64-60 كيلوگرم |
|
6-3 گرم |
12 گرم |
68-65 كيلوگرم |
|
7-4 گرم |
13 گرم |
73-69 كيلوگرم |
|
7-4 گرم |
14 گرم |
77-74 كيلوگرم |
|
7-4 گرم |
14 گرم |
82-78 كيلوگرم |
|
8-4 گرم |
15 گرم |
86-83 كيلوگرم |
|
8-4 گرم |
16 گرم |
91-87 كيلوگرم |
|
9-5 گرم |
17 گرم |
95-92 كيلوگرم |
|
9-5 گرم |
18 گرم |
بيشتر از 95 كيلوگرم |
توصيه هاي مهم
هنگام مصرف كراتين:
اگر در مرحله نگهدارنده وقفه اي 5
روزه يا بيشتر ايجاد شود، بايد مراحل بارگيري و
نگهداري را مجدداً از اول شروع كنيد براي كسب
نتيجه ايده آل بهتر است حداقل 6 ماه كراتين را
مصرف كنيد.
كراتين زماني بهترين اثر را دارد
كه همراه مواده قندي مصرف شود. هنگام استفاده از
كراتين آب و مايعات به مقدار زياد بنوشيد در كنار
مصرف كراتين مي توانيد از مكملهاي فولات،
ويتامينهاي
B6
و
B12
نيز استفاده نماييد.
مكملهاي ديگر چون فسفاژن
Phosphagen
و فسفاژن اچ پي
Phosphagen HP
نيز دقيقاً مانند كراتين منو هيدرات عمل كرده و
دستور مصرف و موارد استفاده آنها نيز مانند كراتين
منوهيدرات مي باشد. فقط فسفاژن اچ پي را مي توان
به طريقه ذيل نيز مصرف نمود:
5 روز اول روزانه 4 بار و هر بار
يك پيمانه و بعد از 5 روز، روزانه 1 تا 2 بار هر
بار يك پيمانه. |
