كيفيت و كميت خواب در افراد از سنين نوزادي تا كهنسالي متفاوت است همانطور كه نياز غذايي اين گروه‌ها با يكديگر تفاوت دارند. نوزادان به علت آنكه هنوز دستگاه‌هاي بدنشان اعم از استخوان و اعصاب رشد كافي نكرده و حتي استخوان جمجمه آنها نرم و غضروف مانند است به زمان نياز دارند تا استخوان‌هايشان كاملا استحكام يابند. به همين دليل است كه توصيه مي‌شود به


نواحي سر و جمجمه نوزاد فشار داده نشود و نيز هنگام تولد نوزاد، همه دقت و آرامش را در به دنيا آمدن او به عمل آوريد. زيرا حدود 30% از معلوليت‌ها جسماني، ذهني و ناهنجاريهاي روحي و رواني مي‌تواند به برخورد غير علمي و اصولي از طريق پزشك، ماما و يا حتي زائو مرتبط باشد. به همين دليل بايد از پزشكان و افراد متخصص در هنگام تولد استفاده كرد. خواب نوزاد


زمينه رشد بيشتر را در او به وجود مي‌آورد و به همين دليل شايد بتوان گفت كه انسان تا پايان عمر رشد عرضي خواهد داشت و
بيشتر حجم بدن و ترميم عضلات و نيز رشد عضلاني، هنگام خواب در اثر ترشح هورمون ويژه انجام مي‌پذيرد.


به دليل ساختار بدني متفاوت افراد، نمي‌توان ساعت خاصي را براي خواب معين كرد. اما عرف بر آن است كه افراد بالاي 18 سال در شبانه روز 8 ساعت بخوابند. اين ساعات در سنين زير 18 سال تا پايان دوره مهد كودك به 12 ساعت در روز و در نوزادان به 18 تا 20 ساعت و يا بيشتر افزايش مي‌يابد. از لحاظ ژنتيكي تفاوتي در ساعات خواب بزرگسالان زن و مرد وجود


ندارد؛ اما مردان به علت درگيري‌هاي شغلي و فعاليت‌هاي شديد بدني به خواب بيشتري نيازمند مي‌باشند؛ به ويژه افرادي كه به ورزش، خصوصا ورزشهاي سنگين مانند پرورش اندام، وزنه برداري، پاورليفتينگ و ساير ورزشهاي قدرتي مي‌پردازند. طبيعي است كه خواب اين گروه بيش از افراد ديگر است. در صورتي كه اين افراد هر روزه به علت كار، تحصيلات و يا به دلايلي كمتر


از عرف و نياز واقعي بخوابند و اين كم خوابي مستمرا در طي ماه‌ها و سال‌ها ادامه يابد از كمي وزن و عدم پيشرفت عضلاني رنج خواهند برد.


اصولا كم خوابي، پيري زودرس و يا در كنار آن ضعف و سستي و بي‌حالي و بي‌انگيزگي و گاهي خلق تنگي و حتي رفتارهايي با عصبانيت نيز به همراه مي‌آورد. چون در مغز ما همه خاطره‌ها ثبت مي‌گردد، بالطبع حافظه فشارهاي جسماني و بي‌خوابي و


كمبودهاي بدن نيز ثبت مي‌شوند و طي ماه‌ها و سال‌هاي آتي عوارض ناشي از آن را به شكل بروز مشكلات روحي و جسمي پديدار مي‌سازد. رفتارهاي هنجار و فعاليت‌هاي معمول مي‌‌تواند در لذت بردن از خوابي آرام كاملا مؤثر باشد. كار و شغل بدون اظطراب و استرس و بدور از تأثيرات عذاب وجدان، خواب كافي توأم با آرامش را فراهم مي‌سازد. علاوه بر آن اعصاب بي‌ارتباط با خواب نيست و بنابراين در طول شبانه روز بايد با ديگران و حتي با خود رفتاري توأم با آرامش و آسايش داشت تا از خواب


روان و آرام‌بخش لذت برد. ورزش به شما كمك مي‌كند تا علاوه بر پيشرفت هماهنگي اعضاي بدن، عميق و راحت بخوابيد. بدن در روزهاي پرمشغله فشارهاي فيزيكي و رواني خواب بيشتري نسبت به روزهاي ديگر نياز خواهيد داشت. بنابراين خواب امروز با خواب فرداي شما متفاوت است. بهترين ساعات خواب در طول 24 ساعت شبانه روز 3 تا 4 ساعت عصرها و 3 تا 4 ساعت شبها است. هرچند نظم فعلي اجتماعي، خواب پيوسته 8 ساعته شبانه را مي‌طلبد، اما به روش فوق نيز مي‌توان خوابيد.


براي داشتن خواب راحت و كافي 1 تا 5/1 ساعت پيش از خواب، كتاب مطالعه كنيد. به چيزي غير از آرميدن فكر نكنيد. همه داد و ستدها و درگيري روزانه را از ذهن دور كنيد. تمام روز فردا در اختيار شماست تا تصميم كافي براي انجام كارها بگيريد.


بي‌خوابي و مشوش كردن فكر و ذهن در حل مشكلات فردا كمكي نمي‌كند. بنابراين هنگامي كه از خواب برمي‌خيزيد، تمركز و قدرت فكر بيشتر و بهتري نسبت به شب قبل خواهيد داشت. نور اضافي را از محيط كم كنيد. سروصدا را كاهش دهيد. محل رختخواب را از نظر نيازهاي خوابي راحت مثل بالشتك، پتو، روانداز، زيرانداز، ملحفه و... فراهم آوريد.


از ساعت 6 يا 7 غروب از مصرف مايعات ادرارآور و محرك و مدرها پرهيز نماييد تا در طول خواب شبانه نياز به دستشويي نداشته باشيد. بعضي افراد براي به موقع بيدار شدن از حد معيني نوشيدني استفاده مي‌كنند تا به موقع بيدار شوند. هرچند اين


روش‌ها مورد تأييد نيستند، اما راهكارهايي فردي و خصوصي نزد افراد وجود دارند كه براي رسيدن به يك خواب آرام‌بخش آنها را تجربه كرده‌اند. در هر حال خواب نه تنها انگيزه كافي براي تلاش روز بعد را به وجود مي‌آورد بلكه در نشاط، شادي، و سلامت اندام‌هاي دروني و همچنين تمدد اعصاب و رشد اندام‌ها مؤثر خواهد بود.